Keyword: Fundamento de Esperanto

Per la naŭ Oficialaj Aldonoj la Lingva Komitato kaj de 1948 la Akademio de Esperanto (AdE) pligrandigis la vorttrezoron de la Fundamento . La originalaj tekstoj ĝis nun estis nur pene troveblaj. Nun ĉiu povas ilin elŝuti kaj konsulti ...

Jam antaŭ ses jaroj ni iom parolis pri la temo. Hodiaŭ Majkel sendis al mi skanaĵon el la nefidinda, ŝanĝita eldono de l' Fundamento, nome de la 6a eld. 1925 ...

De 1905 la Lingva Komitato kaj de 1948 la Akademio de Esperanto aldonis vortojn al la Fundamento, rekomendis, aprobis kaj konsilis pri lingva ĝusteco de Esperanto. Plej multaj oficialaj decidoj estas nun facile konsulteblaj ...

La Fundamento de Esperanto estas la baza verko por decidi pri „ĝusta“ kaj „bona“ Esperanto. „Klasika“ verko de Helmut Velger analizis ĝin en 1999. Nun ĝi denove estas havebla - en komentita eldono, kiu elmontras la postan diskuton ĝis 2016 ...

Kiel konate, la vortara parto de la Fundamento ne distingas – malsame al la ordo, kutima en nuntempaj vortaroj - inter diakritaj literoj kaj iliaj respektivaj bazaj literoj. Kial? ...

Vortaro Oficiala (VO) estas la kolekto de ĉiuj vortoj en la Fundamento de Esperanto. La plej kompleta kaj detala eldono ĵus aperis en nova vesto ...

Disputoj pri lingva ĝusteco en Esperanto ofte premisas komprenon pri tio, ĉu iu teksto estas deviga „regulo“ (en la lingvaĵo de la Antaŭparolo „leĝo“) aŭ nura imitinda „rekomendo“. Malgraŭ la graveco fari la distingon, diskutantoj ofte pelmelas ambaŭ konceptojn - kaj ankoraŭ pliajn ...

Unu "eterna" miskoncepto pri Esperanto estas, ke ne ekzistas samformaj, sed malsamsignifaj vortoj (homonimoj) en la lingvo. Tamen ili troviĝas jam en la Fundamento laŭ stato de 1905 kaj certe en la aktuala FdE de 2007 ...

Okaze de la apero de OA 9 en 2007 ekestis diskuto pri tiu demando. Ni rigardu kritikan pozicion tra la lupeo de la Fundamento, ĉar ĝi taŭgas kiel instru-materialo pri la Fundamento (FdE) ...

Amiko demandis, kiel oni traduku la plenan oficialan nomon de tiu ŝtato al Esperanto, kiu en la angla nomiĝas Hashemite Kingdom of Jordan . Mi proponas la supran tradukon "Haŝima Reĝolando Jordanio" ...

Longe antaŭ la Fundamento, en 1892, Z ankoraŭ allasis diskutojn pri sia lingvo, tiam nur kvinjaraĝa. Sed vidu kiel elegante li kontraŭargumentis iujn proponojn por pli mallongaj, nome unusilabaj tabelvortoj ...

La esprimo "eminentuloj" estas ĝenerallingva blabla' . La esprimo "bonaj verkistoj" havas precizan signifon en la sistemo de Bulonja Deklaracio kaj Fundamento. Ni iom rigardu ĝin de proksime ...

... ni ankoraŭ traktu alian aspekton en la respondo de la Konsultejo de l' Akademio , aspekton, kiun oni kutime nomas per la frapvorto " idol-kulto " ...

Per la Unua Oficiala Aldono (OA 1, 1909) fariĝis Fundamenta la vorto jezuit' , per la Tria (OA 3, 1921) la vorto Jesu' (kun -s-). Malpli konate estas, ke ankaŭ la formo Jezu' (kun -z-) estas Fundamenta ...

Lastan fojon ni vidis, ke por esti "bona esperantisto" laŭ la Fundamento plej grava estas unu sola afero: Bone koni kaj akcepti la Fundamenton. Ni do aŭskultu al la eminenta Direktoro pri la Komuna Vortaro de la Akademio , Grosjean-Maupin ...

Preterpase mi jam menciis la principon de samrangeco de la partoj de l' Fundamento, sed ne jam klarigis ĝin. Ĝin reformemuloj, sed ankaŭ AdE aparte ofte lezis - kio ne "plaĉas" en FdE, oni simple "preterlegas" ...

Ni jam vidis, ke la Kromdeklaro de AdE pri la nomoj Zamenhof kaj Vaŝington (2013) lezas la principon de klareco kaj ke ĝia mallerta vortumo ridindigas siajn aŭtorojn . Sed ĉu ĝi almenaŭ enhave estas ĝusta? ...

En la lasta blogero mi prezentis respondon de la Akademio al iu instrucele inventita demando de esperantisto. Mankas ankoraŭ la klarigoj, kial mi pensas, ke tia respondo estas la adekvata stilo de AdE. Jen ili ...

Iam iuj proponis uzi ĉu ne nur en senco demanda, sed ankaŭ en senco duba. Ĉu la Akademio rajtus oficialigi, t.e. aldoni al la Fundamento, tiun uzadon nuntempe? ...

Alineo 9 de la Antaŭparolo al FdE, do de la "baza principaro" de Esperanto, estas la ĉefa bremso kontraŭ reform-proponoj. Tial reformemuloj preskaŭ ĉiam ignoras ĝin ...

En la venonta "leciono" mi parolos iom pri la Fundamenta principo de efektiva neceseco (A 9). Sed mi pensis, ke vi eble jam antaŭe ŝatus legi la koncernajn demandojn ...

En sia raporto al la Pariza Kongreso 1914, la "Direktoro pri la Komuna Vortaro" Th. Cart uzas la supre cit. formulon de la "plej bonaj verkistoj" ...

La Fundamento konsistas el kvar partoj, verkitaj inter 1887 kaj 1905. Postaj partoj estas de 1909 ĝis 2007 ...

Zamenhof nomis la unuan parton de la Fundamento en 1905 "Antaŭparolo". Tio nur malprecize indikas, kion ĝi enhavas ...

Per tiu ĉi tasko vi povas testi viajn konojn pri la historio de la Lingvaj Institucio j kaj de Esperanto ĝenerale ...

Ni jam vidis , ke AdE eĉ ne adekvate, nome skribe, prezentas al la esperantistoj siajn membrojn. La samo validas pri siaj faritaĵoj kaj farotaĵoj. Jen kelkaj demandoj neresponditaj ...

Se vi sekvis la antaŭajn blogerojn pri la Fundamenta principo de klareco la nuna tasko estos facilega por vi. Temas pri la "fama" Kromdeklaro el 2013, do tute freŝa ankoraŭ ...

La decido alludita en la titolo estas de 1986 kaj laŭorde publikigita en Okt. 1987, poste (per iom ŝanĝita vortumo) denove publikigita en 1992. Malgraŭ tio ĝi kaŭzas demandojn, tuŝantajn la Fundamentan principon de klareco ...

En mia lasta blogero mi parolis pri la rilatoj inter la Fundamentaj principoj de unueco kaj klareco kaj la devo al laŭorda publikigo de Akademiaj decidoj. Jen la historia ekzemplo de la sufikso -ism , kiu bone ilustras la temon ...

La plej supera celo de la Fundamento estas la unueco de Esperanto. Je ĝia atingado servas la principo de klareco . La Akademio kreu klarecon pri disputitaj lingvaj demandoj. Por ke la esperantistoj konu kaj apliku ĝiajn decidojn, ili devas esti publikigitaj ...

Antaŭ da dua mondmilito AdE tre precize raportis pri ĉio farita kaj farota al la esperantistoj en la Universalaj Kongresoj. La ŝajn-Akademio de Kiselman kaj Corsetti tion jam delonge ne plu faras. Jen la unua temo ...

Je la 22a de Majo mi demandis la "Konsultejon" de la "Akademio" pri difina artikolo antaŭ mallongigo (ĉu "tasko de la AdE estas" aŭ "tasko de AdE estas"?). Kvaronjare poste respondo ankoraŭ ne alvenis ...

Laŭ mia scio la Akademio (AdE, de 1948) aŭ ĝia antaŭulo, la Lingva Komitato (LK, de 1905), neniam zorge analizis tiun nocion surbaze de la Fundamento mem (FdE, aktuale de 2007). Ĝi estas centra, ĉar ĝi (i.a.) estas uzata en § 15 de la Fundamenta Gramatiko (R 15: vortoj fremdaj ) kaj alineo 7 de la Antaŭparolo (A 7: novaj vortoj ), kontraste al alineo 8 (A 8: formoj novaj ) ...

"Nu jes, kompreneble, ĝi ja estas uzata en la Kvara Oficiala Aldono de 1929", mi pensis ĝis antaŭ kelkaj tagoj. Sed tio estas malĝusta ...

La raporto de Andreas Kück pri la hontinda sinprezento de la t.n. "Akademio de Esperanto" en UK 2015 en Lillo plian fojon montras la mizeran staton de nia lingva institucio ...

Belan farson ludas la grupeto, kiu nomas sin "Akademio de Esperanto". Unue ĝi bojkotis la propran diskutejon, nun ĝi fermis ĝin. Unu el la motivoj: Esperantistoj citis la Fundamenton ...

Per OA 9 de 2007 la Akademio oficialigis, t.e. aldonis al la Vortaro Oficiala , ne nur 209 lingvo-elementojn, sed ankaŭ kelkajn kunmetaĵojn. Jen la kompleta listo. ...

Felleisen , per kiu la Universala Vortaro (UV 1893) redonas la vorton valiz' , apartenas al la multaj ne plu kutimaj kaj arkaaj germanaj tradukoj troveblaj en la Fundamento. ...

La Akademio ĵus traktis la malnovan demandon, ĉu oni povas esprimi la titolan (kaj simil-specajn) frazojn ankaŭ per "Resti kun leono estas danĝera (afero)". Ĉu danger-e aŭ danĝer-a? Ambaŭ eblas kaj estas ĝustaj laŭ la Akademio ...

Albault klarigas en sia enkonduko al la Akademiaj Korektoj (AK) de naciaj tradukoj en la Universala Vortaro (UV), ke komisioj de la Lingva Komitato laboris pri AK de 1906 ĝis 1914, kiuj "pro la milito estis publikigita nur en 1922-1923". Ĉu vere? ...

Mi alkutimiĝis kontroli dubajn okazojn en la eldono de la Fundamento de 1905, skanita de Guglo . Sed - ho ve! - ĝi ŝajne ne estas la sama, kiun uzis Albault kaj Wüster. Kiu do estas la originala originalo? ...

Iom malpli ol 5.000 puraj radikoj. - Bone, sed kiom precize? - Tiun demandon ne eblas respondi per simpla cifero. Necesas kompleksa difino de la kriterioj pri nombrado. Sen tia elmontro ĉiu indiko de cifero estas tute arbitra kaj pro tio senvalora ...

... pri Fundamenta lingvo-elemento estas tiu pri mal' . Ĝi sole bezonas tri kaj duonan paĝojn en Berlina Komentario pri la Vortaro Oficiala. Jen ĉiuj trafoj pri mal ' en la Fundamento ...

En 1934 kaj 1935 respektive aperis la Kvina kaj Sesa Oficialaj Aldonoj (OA 5-6). Slipo kaj bremso estas el OA 5. Pri unu ne estas dubo pri ĝia oficialeco, pri la alia tamen ja ...

Por bone kompreni zamenhofan Esperanton utilas iom koni la 1-an Oficialan Aldonon (OA 1909) al la Universala Vortaro (UV 1893). ...

Feino estas du-rilate rimarkebla vorto en la Universala Vortaro (UV 1893). I.a. ĝi instruas pri la rilato inter UV kaj Fundamenta Ekzercaro (FE 1894) ...

Ni jam ofte parolis pri la "kaŝitaj vortoj" de la Fundamento, t.e. tiuj vortoj, kiuj ne troveblas en la alfabeta vic-ordo de la Universala Vortaro, sed en aliaj partoj, precipe en la Ekzercaro. Io simila ankaŭ ekzistas en tiuj Oficialaj Aldonoj (OA), kiuj ne nur tradukas vortojn, sed difinas ilin en Esperanto ...

Desespero prezentis al ni " la plej fundamentan supon " el ruĝa beto barĉo , tradicie kuirita en Polando, Rusio, Litovio kaj najbaraj landoj. Ĝi surprize multe instruas pri la Fundamento de Esperanto ...

Ĉu estas ĝuste uzi "pli poste" aŭ ĉu devas esti simpla "poste" aŭ ĉu dependas de la situacio kaj de tio, kion oni volas esprimi? ...

"Unu vidvino havis du filinojn ...". La sola literatura teksto en la Fundamenta Ekzercaro estas fabelo en §§ 11, 13, 15, 17, 19, 21 kaj 23. Ĝi memorigas pri Maljunulino Holle de fratoj Grimm , sed ĝia origino tamen estas alia ...

Ni vidis , ke la Fundamenta Gramatiko uzas tiun frazeron por klarigi la konjunkcion ol . Ĉu ĝi enhave tamen ne estas iom stranga? Pli blanka ol blanka fizike ne eblas. Evidente temas do pri metaforo. Sed de kie ĝi venas kaj kion ĝi signifas? ...

Ĉu vi vintro-prepare jam sarkis vian ĝardenon? Ĉu vi jam elsarkis ĉiujn trud-herbojn kaj finis la laboron? Ĉu vi do elsarkis vian ĝardenon? - La - lingve ĝustaj - respondoj povas esti nur jes, jes, ne ! Jen kial ...

Antaŭ jaro ni jam miris pri tiuj du strangaj vortoj el §§ 2 kaj 4 de la Fundamenta Ekzercaro kaj iom klopodis diveni, kion ili probable signifas. Intertempe la enigmeto probable estas solvita ...

Kiel ni scias, oni trovas aron da vortoj en la Fundamento, kiu tamen mankas en la Universala Vortaro (UV de 1893). Jen la kompleta listo.

Nek aligator- nek agitator- aperas en la Fundamento de 1905, nek en la Universala Vortaro (1893), nek en la Ekzercaro (1898), nek en la kvin Gramatikoj aŭ la Antaŭparolo (1905). Kaj tamen ili estas Fundamentaj vortoj, ĉu? ...

De tempo al tempo mi jam raportis pri la Apudmeta Inventaro de la Fundamenta Vorttrezoro (AI). Pro demandoj de kelkaj kolegoj jen la ekzemplo de man- kun klarigoj ...

Ni jam vidis , ke en § 18 de la Dua Libro de 1888 enestas listeto de proverboj ("popoldiroj"). Io simila mankas en la Fundamento. Tamen la Ekzercaro jen kaj jen havas fiks-formajn frazojn, kiujn oni povas rigardi proverbojn, sentencojn aŭ aforismojn ...

Mi petas vian helpon pri ortografiaj ŝanĝiĝoj en la polaj tradukoj de la Fundamento laŭ la modelo histori' - historya [UV] → historja [FE 10] → historia [nuna]. Jen eta listo de (eblaj) tiaj vortoj ...

Averaĝ-klera germano de la 21-a jarcento probable neniam aŭdis la vorton Scropheln , troveblan en la Universala Vortaro (UV 1893). Temas pri historie grava, sed nuntempe tre malofta malsano, per kiu kuracisto Z. instruas transskribon de latinaj medicinaj terminoj ...

Kata- estas malnov-greka intensiga prefikso ( el- , fin- ), trovebla en multaj grek-latinaĵoj de la Fundamento (1905) aŭ ĉe Zamenhof: katafalko, katakombo, katalepsio, katalogo, kataplasmo ktp. Ni rigardu la medicin-rilatajn kata- vortojn. ...

Jam delonge mi volis iom rakonti pri la multaj medicin-rilataj vortoj en la Fundamento. Ja Zamenhof estis kuracisto, eĉ se sen akademia grado de "doktoro de medicino". Sed, ho ve, estas tro da vortoj por kutim-longa artikoleto en Ipernity. Do, almenaŭ ni parolu pri unu sola, tamen plur-role specifa vorto ...

Marcos Cramer, administranto de Vikipedio, misuzas sian oficon por kontraŭbandi iun fantazian " bonlingvisman " varianton de Esperanto al la reta enciklopedio. Fiere kiel infano li prezentas al ni unu el siaj "atingaĵoj": Anstataŭigo de dualo per dunombro . Ŭaŭ!

Jam ni ekkonis unu probleman serpenton en la Universala Vortaro (UV) de 1893: vipero / vipuro . Sed estas plia. Ankaŭ kolubr ' estas plur-rilate stranga kaj mistera serpento.

Michael atentigis pri misuzo de po en Vikipedio kaj ni iom ekdiskutis pri tiu "diabla vorto", kiu estas malfacila por multaj. Jen iom pri ĝia deveno.

Ni jam scias , ke nia Pra-Ekzercaro troviĝas en la Dua Libro de 1888. Ni iom apudmetu ĝin al nia Ekzercaro de 1894/1898, kiu fariĝis parto de la Fundamento de Esperanto en 1905.

Ni scias pri la Proverbaro Esperanta kaj ni ekkonis proverbon pri aglo kaj pasero en la Ekzercaro de nia Fundamento. Sed kiu estas nia unua proverbar(et)o?

Eble vi jam pensis, „ho, kiaj banalaj kaj infanecaj ekzemploj-frazoj troviĝas en la Ekzercaro“. Tiukaze vi devus koni nian pra-Ekzercaron, lingve pli kompleksan, sed pedagogie malpli rafinitan ...

Kiu estas la plej ofte tradukita vorto de la Fundamento? Eta helpo: Ĝi aperas en ne malpli ol sep [!] diversaj lokoj. Ĉu vi scias? Nu, bone, mi malkaŝos ...

Estim' apartenas al la manpleno da vortoj, kiujn la Fundamento diversloke tradukas kvarfoje! Per apudmeto ni iom povas rigardi en la laborejon de Zamenhof ...

Personaj nomoj en la Fundamento aperas nek alfabete en UV 1893, nek en la lecion-finaj vort-listoj de FE 1898, sed nur en kelkaj ekzemplo-frazoj kaj kaŝite en UV, la Gramatikoj ( Ŝillero ) kaj la Antaŭparolo. Jen ĉiuj nomoj en la Fundamento ...

Rakontinte pri la Zamenhofa traduko de plenaĝa per mündig , mi montris, ke tio jam estis malmoderna en la 1890-aj jaroj. Nu, bone, sed kie? Certe en Germanio, sed ĉu ankaŭ en Aŭstrio?

Kio komuna pri tiu kvin ĉefaj vortoj? Ili ĉiuj eksklusive kaj nure aperas en la "Ekzercoj de legado" de §§ 2 ĝis 4 de la Ekzercaro. Pli ol la vorto, la Fundamento do ne malkaŝas pri ili. Jen la kompleta listo ...

Ĉu vi jam divenis mian hodiaŭan temon, leginte la titolon? - ĉikani, Deino? Nu, temas pri ordinaraj, vulgaraj pres-eraroj en la Fundamento ... kaj iom pli.

La Apudmeta Inventaro de la Fundamenta Vorttrezoro ĝojige progresas, kvankam daŭre kaj ĉiam oni povus interrompi, miri kaj rakonti historietojn pri veziroj , plenaj kruĉoj, plenaj portretoj - kaj pri akra manko de fidinda komentario pri nia Fundamento ...

Vezir ' estas Fundamenta radiko el la Universala Vortaro (UV 1893), sultan ' ja aperas en la vortaro Rusa-Internacia (RE 1889), sed ne estis transprenita al UV. Kial la osmana oficisto ja estas Fundamenta, lia ĉefo ne?

Zamenhof surprize multe malkaŝas pri sia kono de la germana en la Germana Gramatiko: Li ne skribis la germanan de sia epoko, sed tiam jam arkaan version.

Balo estas tiel simpla vorto, ke vi eble neniam dubus, ke ĝi ne estus Fundamenta. Kaj via PIV ja konfirmas tion per asterisko: " * bal/o . Plezurkunveno, en kiu viroj kaj virinoj dancas kune ...". Ĝuste, sed kie ĝi troviĝas en la Fundamento?

La vort-trezoro de la Fundamento troviĝas en diversaj lokoj de tiu tekstaro. Kelkaj estas evidentaj, aliaj ne. Ni iom rigardu la "kaŝitajn" trezorojn.

Per apudmeto de la vortaraj informoj en la tekstaro "Fundamento" (1905) ni konstatis surprize multajn malkoheraĵojn inter Universala Vortaro kaj Ekzercaro. Al kiu ni do "kredu"? La respondo estas simpla, sed ne aparte ĝojigos vin: Dependas ...

Bernarĉjo? Nu, malbon-stila, klare! Sed ĉu laŭ-Fundamenta? Laŭ la UV 1893 ni rajtas gardi nur la unuajn "1- 5 " literojn de vira antaŭnomo, ĉu ne? Kaj jen B-e-r-n-a-r / ĉj-o - 6 literoj! Tamen ...

Kiam mi hieraŭ prezentis al vi la unuan artikolon pri patr' el mia planita " apudmeta eldono de la Fundamenta vort-trezoro " mi jam miris pri "enuo je la patrujo", trovebla en la kvin Gramatikoj en § 14. Spontanee mi pensis: Ĉu ne devus esti "sopiro je la patrujo"?

Eldono de nia Fundamento (1905), kiu apudmetas ĉiujn trafojn de ĉiu unuopa radiko el la Universala Vortaro (UV 1893), la Ekzercaro (FE 1898) kaj la kvin Gramatikoj (FG) ŝajne ne ekzistas . Jen mi skribis ĝin por unu sola radiko, nome por patr' . Eble vi same miros kiel mi mem.

La Fundamento de Esperanto (1905) havas diversajn vort-listojn: La Universala Vortaro (UV 1893) kaj tiuj ĉe la fino de la 42 lecionoj de la Ekzercaro (FE 1894 / 1898). Ni iom apudmetu ilin.