Se oni volus klasifi trov-lokojn de radikoj en la Fundamento (1905) laŭ malkreskanta evidenteco aŭ kreskanta "kaŝiteco" oni povus starigi jenan liston:

  1. Radikoj en ĝusta alfabeta pozicio en Universala Vortaro (UV 1893)
  2. Radikoj en la vortlistoj fine de la lecionoj 5 - 42 en la Ekzercaro (FE 1898)
  3. Radikoj en FE ekster la lecion-finaj vortlistoj de §§ 5 - 42, precipe do en la ekzemplo-frazoj
  4. Radikoj en UV en malĝusta alfabeta loko
  5. Radikoj en FE en la lecion-finaj vortlistoj de §§ 5 - 42 en malĝusta alfabeta loko
  6. Radikoj en la kvin Fundamentaj Gramatikoj (FG)
  7. Radikoj en la Antaŭparolo
  8. Radikoj aliloke (? ĉu eble en la titolo - kontrolenda)

Tio kompreneble estas ne enhava rango-listo, sed nur pri la grado de trov-facileco. Ĉar principe ja ĉiuj partoj de la Fundamento estas samrangaj (pri la Antaŭparolo kaj eblaj alilokaj eroj ni ankoraŭ devas diskuti).

Intertempe mi apudmetis la radikojn el 1. kaj 2., t.e. mi kopiis la vortarajn artikoloj el la lecion-finaj vortlistoj de §§ 5 - 42 FE en la ĝustan alfabetan lokon de UV kaj plej parte aldonis la ekzemplo-frazojn el FE (ŝtupo 3.). Pri tio mi jam montris kelkajn ekzemploj al vi.

Aktuale mi okupiĝas pri ŝtupoj 4. kaj 5. Pri kio temas? Jen kelkaj ekzemploj, la ciferoj indikas la supre nomitajn ŝtupojn.

  1. UV alfabete: danc' - danser | dance | tanzen | танцовать | tańczyć. —
  2. FE vortlistoj: danci - danser | dance | tanzen | танцовать | tańczyć [FE 20].
  3. FE frazaro: Ŝi volas danci [FE 20].
  4. UV nealfabete: o danc' - dance | der Tanz [UV ad’]. — danc'ad' - dancing | das Tanzen [UV ad’].
  5. FE nealfabete: danco dance | der Tanz [FE 13 ad]. — dancado - dancing | das Tanzen [FE 13 ad].

La rezulto aspektas tiel:

-----

danc' - danser | dance | tanzen | танцовать | tańczyć. — danci - danser | dance | tanzen | танцовать | tańczyć [FE 20]. Ŝi volas danci [FE 20].

o danc' - dance | der Tanz [UV ad’]. — danco dance | der Tanz [FE 13 ad].

o danc'ad' - dancing | das Tanzen [UV ad’]. — dancado - dancing | das Tanzen [FE 13 ad].

-----

danc' kaj danc'ad' mi ĉerpis el la vortara artikolo pri ad' en la UV [UV ad'] (la transprenitajn elementojn mi substrekas tie ĉi):

ad' - marque durée dans l’action; ex. paf' coup de fusil ― paf'ad' fusillade | denotes duration of action; e. g. danc' dance ― danc'ad' dancing | bezeichnet die Dauer der Thätigkeit; z. B. danc' der Tanz ― danc'ad' das Tanzen | означаетъ продолжительность дѣйствія; напр. ir' идти ― ir'ad' ходить, хаживать | oznacza trwanie czynności; np. ir' iść ― ir'ad' chodzić.

Same mi faris pri la artikolo ad' en la vortlisto fine de § 13 FE:

ad - marque durée dans l’action; ex. pafo coup de fusil ― pafado fusillade | denotes duration of action; e.g. danco dance ― dancado dancing | bezeichnet die Dauer der Thätigkeit; z.B. danco der Tanz ― dancado das Tanzen | означаетъ продолжительность дѣйствія: напр. iri идти ― iradi ходить, хаживать | oznacza trwanie czynności; np. iri iść -- iradi chodzić [FE 13].

Simile mi eltiris la ekzemplojn en la aliaj lingvoj (franca paf' / paf'ad', rusa kaj pola ir' / ir'ad) kaj metis ilin al la ĝusta alfabeta loko en UV. Jen la ekzemplo de paf':

paf' - tirer, faire feu | shoot | schiessen | стрѣлять | strzelać. — pafi - tirer, faire feu | shoot | schiessen | стрѣлять | strzelać [FE 38]. — pafi - tirer (coup de feu) | [angla mankas] | schiessen | стрѣлять | strzelać [FE 16 il’].

o paf' - coup de fusil [UV ad’, aliaj lingvoj mankas]. — pafo - coup de fusil [FE 13 ad]. En la daŭro de kelke da minutoj mi aŭdis du pafojn [FE 40].

o paf'ad' - fusillade [UV ad’, aliaj lingvoj mankas]. ― pafado - fusillade [FE 13 ad]. La pafado daŭris tre longe [FE 40].

o paf'il' - fusil | gun | Flinte | ружье | strzelać. — pafilo fusil | [angla mankas] | Flinte | ружье | fuzya [FE 16 il’].

o paf'il'eg' - canon | cannon | Kanone | пушка | armata. — Antaŭ nia militistaro staris granda serio da pafilegoj [FE 38].

La unua serio post paf' estas el UV 1893. Post la longa streko sekvas la vortara artikolo el la fino de § 38 FE. En tiu kazo ambaŭ estas perfekte identaj. Post plia longa streko sekvas la serio prenita el la vortara artikolo pri il' fine de § 16 FE. Atentu, ke tie la franca iom varias: "tirer (coup de feu)", angla ekzemplo tute mankas (tie tondilo, ne pafilo). Mankas ankoraŭ la serio el UV il' (ankaŭ tie "tirer (coup de feu)"). Interesa estas ankaŭ la apudmeto de paf'il' el UV kaj pafilo el FE 16 il': En UV paf'il' la pola traduko estas strzelać, en UV il' = FE 16 il fuzya!

pafi do estas tradukita en ne malpli ol kvar lokoj en la Fundamento: En UV paf', en UV il', en FE 38 kaj en FE 16 il. Pafo krome en UV ad' kaj FE 13 ad. Kaj pelmelo preskaŭ ĉie, eĉ dancante: la angla dance povas signifi aŭ danci aŭ danco kaj bezonus artikolon "the dance" por senambiguo (prefere tamen iu aldono kiel "noun"). La germana Tanz ne estas ambigua, sed tamen ricevis (superfluan) artikolon "der Tanz" - Ups!