Se vi atente legis la lastan blogeron ĝis la fino, vi eble stumblis ĉe la citaĵo el la Antaŭparolo al la Fundamento:
"... ia aŭtoritata institucio enkondukos ilin [la novajn vortojn] en la vortaron oficialan, kiel « Aldonon al la Fundamento » [A 7.2]"
Komparu kun la titolo de OA 9 (2007): "Naŭa Oficiala Aldono al la Universala Vortaro". Kaj tute same pri OA 1 ĝis OA 8 (1909-1974). Ĉiuj estas nomitaj Aldono al UV anstataŭ Aldono al FdE kiel preskribas FdE mem. Ĉu el tio sekvas, ke OA 1 ĝis OA 9 estas nevalidaj pro la formala miso en la publikigo? -- Evidente ne! FdE mem montras la solvon: Ni devas trovi la "veran sencon" de la vortumo "al UV" (A 4.3). Ĉar UV estas parto de FdE, ĉiu aldono al UV aŭtomate ankaŭ estas aldono al FdE. La malĝusta titolo do ne gravas. Banale, ĉu? -- Jes, kompreneble. Sed la demandeto montras, ke ne estas evidente, kiujn kondiĉojn laŭorda publikigo devas precize plenumi. Jen la ekzemplo de -ism:
La privata retejo kun la erariga nomo "Akademia Vortaro" (AV) asertas, ke la sufikso -ism estas oficialigita per la Dua Oficiala Aldono (OA 2) en 1919. Ĉu ĝusta aŭ ĉu decido kaj publikigo okazis jam en Julio 1914 kaj la publikigo estis nur ripetita en 1919?
En Marto 1914 estis sendita propono pri oficialigo de la vorto -ism al la membroj de la Lingva Komitato (LK). Ili estis petitaj respondi ĝis komenco de Julio 1914, por ke la decido povu esti komunikota al la esperantistoj en la Kongreso en Aŭg. 1914 en Parizo (UK 10). Fine de Julio 1914 estis publikigita la "Raporto de la Prezidanto [de LK kaj AdE] al la Deka Kongreso" en la tiama organo de la Lingvaj Institucioj, la Oficiala Gazeto Esperantista (OGE). Pri -ism ni legas:
__________________________________________________________________
"Pri la oficiala ENKONDUKO DE LA SUFIKSO « ISM’ », 47 L. R-anoj [el 131] voĉdonis: 43 formale akceptas ĝin; 4 malakceptas.
Sekve la sufikso ISM’ (teorio, sistemo, doktrino, skolo, partio, celado, kaj analogiaj sencoj) estas oficiale akceptita. [Sekvas klarigoj]"
__________________________________________________________________
Ĉu tiu mencio ie en la preskaŭ 20-paĝa oficiala raporto en la oficiala organo plenumas la kondiĉojn de la principo de klareco en la senco de l' Fundamento? Ja mankas la formalaĵo el A 7.2 ("kiel 'Aldono al la Fundamento' "). Ja la vortumo estas neeksplicita ("estas oficiale akceptita" anstataŭ "estas oficiale aldonita al la Fundamento"). Sed ja ankaŭ ĉiuj necesaj elementoj troveblas: la formo -ism kaj ĝia difino. - Ĉu sufiĉa publikigo? - Diskuteble.
La demandeto por ni en la jaro 2015 kompreneble havas neniun praktikan valoron - tutegale ĉu la oficialigo okazis "nur" en 1919 aŭ "jam" en 1914. Sed ĝi bele ilustras la demandojn ĉirkaŭ laŭorda publikigo.
La samo - cetere - validas por OA 2.1, nome la "Definitiva Listo de Internaciaj Vortoj, kiuj laŭ § 15 de l’Fundamento estas Esperantaj". Ĉiuj vortoj el tiu unua parto de OA 2 estas precize unuope publikigitaj en la Raporto de Julio 1914. Pri la dua parto (la "listo de komune uzataj vortoj") estas referenco al la propono, listigitaj kelkaj korektoj kaj fine la noto:
____________________________________________________________________
"La listo de la KOMUNE UZATAJ VORTOJ estas oficialigita kun rezervo de la ĉi supraj korektoj."
____________________________________________________________________
Similaj demandoj revenas en 1974. Tiujare Albault klopodis "kontraŭbandi" iujn formojn (ekz. un' anstataŭ unu) kiel oficialajn. Sed pri tio eble alian fojon.
____________________________________________________________________
Por fini, jen eta cerbuma tasko por vi:
La propono al la LK-anoj pri oficialigo de -ism el Marto 1914 kerne estis jena frazeto (mi ellasas la motivojn, klarigojn kaj procedurajn notojn):
"La Akademio proponas: Ke la sufikso ism estu aldonita (laŭ regulo 15 de Oficiala Gramatiko) al la oficiala listo de l’esperantaj sufiksoj."
1. Imagu, ke vi estas LK-ano kaj devas decidi pri tiu propono per jes aŭ ne. Notu ĉiujn enhavajn kaj formalajn misojn kaj erarojn de la propono laŭ la kriterioj, sistemo kaj lingvaĵo de la Fundamento de Esperanto.
2. Revortumu la proponon tiel, ke ĝi kongruas kun la sistemo kaj lingvaĵo de la Fundamento.
- Eta helpo: Preskaŭ ĉio en la propono estas malĝusta ;-))
La principo de klareco kaj la decido pri far / fare de
-
La decido alludita en la titolo estas de 1986 kaj laŭorde publikigita en Okt. 1987, poste (per iom ŝ…
-
07 Sep 2015
... por ke ĉiu sciu tute klare, per kio li devas sin gvidi ...
-
La plej supera celo de la Fundamento estas la unueco de Esperanto. Je ĝia atingado servas la prin…
-
07 Sep 2015
See all articles...
Keywords
Authorizations, license
-
Visible by: Everyone (public). -
All rights reserved
-
457 visits
La sufikso -ism: ĉu oficiala jam de 1914?
En mia lasta blogero mi parolis pri la rilatoj inter la Fundamentaj principoj de unueco kaj klareco kaj la devo al laŭorda publikigo de Akademiaj decidoj. Jen la historia ekzemplo de la sufikso -ism, kiu bone ilustras la temon ...
Jump to top
RSS feed- Latest comments - Subscribe to the feed of comments related to this post
- ipernity © 2007-2025
- Help & Contact
|
Club news
|
About ipernity
|
History |
ipernity Club & Prices |
Guide of good conduct
Donate | Group guidelines | Privacy policy | Terms of use | Statutes | In memoria -
Facebook
Twitter
La kerna punkto estas: Se laŭ la tiama "Regularo" ekzistas nur la ebleco respondi per jes aŭ ne, la propono devas esti identa kun la fina teksto de la oficialigo. Alia revortumo (nur por montri variaĵon):
-------
Ĉu vi aprobas la sekvan proponon?
"La Lingva Komitato (laŭ A 10.4) (oficiale) aldonas al la Universala Vortaro de la Fundamento de Esperanto la sufikson [aŭ eĉ pli strikte en la lingvaĵo de FdE: la vorton] "-ism" kun la senco / signifo / difino "teorio, sistemo, doktrino, skolo, partio, celado kaj similo".
Tio decido ekvalidas je la tago de la publikigo en la Oficiala Gazeto Esperantista."
____
Nur alivorta, sed enhave sama klarigo pri la multaj terminaraj misoj:
a) Ne ekzistas "oficiala listo de l’esperantaj sufiksoj" - sed nur "vortoj" (vd. UV-enk. 2).
b) Lau Regulo 15 oni ne aldonas ion al la Fundamento de Esperanto - sed LK laŭ A 10.4.
c) Ne ekzistas "Oficiala Gramatiko" - ĝia oficiala nomo estas "Fundamenta Gramatiko de la lingvo Esperanto en kvin lingvoj" aŭ mallonge "Fundamenta Gramatiko"
Cetere:
Okulfrapas, ke la propono ne estas subskribita. Laŭ la Regularo tio estis la tasko de la prezidanto Boirac (aŭ de unu el la vicprezidantoj). La teksto formale tiel negative elstaras el la kutime bonegaj kaj precizaj tekstoj de Boirac, ke mi emas kredi, ke ĝi ne estas de li. Supozeble ĝi estas de la tiama Direktoro pri la Komuna Vortaro Th. Cart (?), kiu post la morto de Boirac postsekvis al li en la ofico de prezidanto en 1920.
Eble ankaŭ granda hasto kulpas. OA 2.1 (la R 15-vortoj) estis proponitaj en Dec. 1913, OA 2.2 (la komune uzataj vortoj) en Feb. 1914, kaj laste -ism en Marto 1914 (se mia memoro ne erarigas min). Tiuj tri partoj plus AK estis la "paketo", kiun Cart volis prezenti en "sia", nome la Pariza Kongreso. Pro la longa tempo, kiun bezonis la tiama poŝto kaj la tempo bezonata de la LK-anoj, la kajero de la 25 de Marto estis la lasta ŝanco ankoraŭ atingi rezulton antaŭ la kongreso en Aŭgusto. Foje rapideco pli gravas ol ĝusteco, ĉu ;-))
Sign-in to write a comment.