I. La longa vojo al ePIV

Antaŭ preskaŭ du jaroj, en aŭgusto 2010, Libera Folio informis, ke la "ĉefa kaj praktike norma vortaro de Esperanto baldaŭ povos esti libere uzebla kaj komentebla en la reto". Post mon-kolekto, malavaraj donacoj kaj longa silentado de la organiza kaj teknika ekipoj "Edukado@Interreto" (E@I) kaj "Studio Gaus" fine "baldaŭ" pasis: De la kvara de aprilo 2012 PIV 2005 estas libere uzebla en la reto je www.vortaro.net.

II. Teknikaj aspektoj

Por uzi ĝin necesas unufoja senkosta registriĝo per e-poŝta adreso kaj pasvorto. Se vi jam registris vin ĉe www.lernu.net, same prizorgita de E@I, vi aŭtomate ankaŭ estas registrita en vortaro.net.

En malplenan kadron vi nun povas tajpi vian serĉ-vorton per diakritaj literoj aŭ laŭ x-sistemo. Se vi ekzemple serĉas la vorton "kadro" kaj ekklavas k-a-d la programo proponas al vi kap-vortojn komenciĝantajn per kad-, nome kado, kadio, Kadmo ktp., fine:

*kadr/o
1 Borderaĵo el ia materio, ordinare kvadrata, sed ankaŭ aliforma, ĉirkaŭanta pli-malpli ebenan surfacaĵon: kadro de fenestroZ, de pordoZ; kadro de pentraĵo, de spegulo; kadro de panelo, gravuraĵo; la bukso formis malluman kadron al la florriĉa bedo. ☞ framo.
2 Vidaĵo, ....

Montrante per la mus-montrilo sur iu el la multaj tipografiaj simboloj kaj mallongigoj de PIV elspruĉa teksto klarigas ilin, ekzemple * = Fundamenta, Z = Zamenhofa, ☞ = vorto-referenco ktp. En la nuna versio tamen malmultaj restas neklarigitaj, ekzemple N = nordo, SU = sud-uesto (sud-okcidento parolante pri la geografiaj direktoj).

(Nur) la vortoj post la simbolo ☞ ofte jam havas ligilojn al la referencitaj terminoj, kiel "framo" en la supra ekzemplo. Aliloke ili ankoraŭ mankas, vd. ekzemple "ŝtato 3-4", kiuj referencas al "lando" kaj "regno", tamen sen ligiloj. Dezirinde ŝajnas al mi krome aldoni ligilojn al la kernaj vortoj de difinoj, ekzemple ĉe "kadro 1" al boderi pro la difin-kerno "borderaĵo". Nur rande: Per tio oni unuklake vidus, ke borderaĵo mankas ĉe borderi (aŭ inverse, ke borderaĵo estas malkohera kaj devus esti bordero). Lasta ekzemplo: Venero estas arkaa formo de Venuso uzata de Zamenhof (Granda Vortaro Germana-Esperanta 1894). PIV klarigas: Vener/o. Venuso ... Ligilo ĉe Venuso tamen mankas.

Plej grava manko de la nuna serĉo-funkcio estas, ke oni trovas nur kap-vortojn (artikol-titolojn), sed ne povas traserĉi la tutan tekston de PIV. Serĉante je "baleno" oni tiel ekzemple ja trovas baleno, Baleno, balenedoj, balenido, balenisto, sed nek balenosto, nek balenŝipo, ĉar ili estas "kaŝitaj" en la vortaraj artikoloj pri "osto" kaj "ŝipo". Nepre dezirinda estas apud la ekzistanta funkcio "serĉu nur en kap-vortoj" krome la farenda funkcio "serĉu en tuta PIV".

La ilustraĵo de PIV ankoraŭ mankas en la beta-versio.

Bona estas, ke oni povas rekte referenci al unuopa vortara artikolo, kiel mi faris supre por www.vortaro.net/#baleno kaj simile por ...#osto kaj ...#ŝipo. La rekta ligilo tamen nur funkcias, se ankaŭ vi antaŭe registris vin kaj estas ensalutinta.

Bone fine estas, ke oni povas kopii tutan artikolon aŭ parton de ĝi en alian programon, ekzemple en tekst-programon.

III. Enhavaj aspektoj

Ne estas celo kaj tasko de tiu ĉi recenzeto remaĉi la konatajn mankojn kaj misojn de libro-forma PIV 2005, pri kiuj vd. Vikipedio kaj tiun recenzon pri PIV 2002. Ŝajne ePIV 2012 transprenis PIV 2005 tiel-kiel, almenaŭ neniu el miaj multaj atentigoj pri detaloj eniris la nunan retan version (ekzemple ĉe Aĥeno mankas la fonto-indiko "Z", la difino de laniario estas erariga ktp.). Probable ePIV 2012 pli-malpli egalas PIV 2005. Ni esperu, ke la nova formo donas novan puŝon baldaŭ modernigi PIV kaj mildigi ĝian postrestintan staton de notitaj vortoj kaj signifoj. Unu sola ekzemplo: Laŭ la enkonduka teksto de vortaro.net mi plufoje uzis la esprimon "beta-versio". Nu, ĝi mankas je versio nek kongruas kun la difino ĉe beta, kaj tamen estas ĝusta, moderna Esperanto. La miso estas nek tiu de vortaro.net nek mia, sed PIV-a.

IV. Resumo

Estas bonege, ke multegaj homoj finfine povas mem konsulti kaj studi PIV-on, homoj ĝis nun forbaritaj de aliro al nia daŭre plej grava difin-vortaro pro iu kialo, ekzemple pro la kostoj de la libro-forma eldono.

Estas bonege, se multegaj lernantoj de Esperanto ekkutimos regule labori per PIV pro la ligo inter vortaro.net kaj lernu.net.

Estas ankoraŭ plibonigindaj kelkaj funkcioj:
  • antaŭ ĉio ebligo de serĉo en tuta PIV
  • pli da ligiloj
  • denova konsidero, ĉu deviga registiĝo vere necesas.
ePIV malfrue, sed fine estas sur bona vojo. Uzu ĝin!