La prelego estas aud/videbla en YouTube: www.youtube.com/watch?v=nti5yYiJwnw

Post kelk mil jara evoluo montrighis la fino de la dialektiko. Se la homo volas pluevoluante chi ekzisti sur la tero. La historion oni ciam devas atenteme sekvi kaj lerni de ghi. Sed nur tio, ankau ne sufichas, la homo devas aktuale pripensi la situacion en kiu alveninte trovighas.

Char chiam chio movighas kaj chiam montrighas iu novo. Pro tio necesas ankau chiam denove adoptighi la pensadon, al novaj malkovroj. Por kapabligi la konscian komprenadonon, al ghis nun nekonatan.

Se ni volas resti nur kaj konservi la ghis nun konatan, la tempo superpashos nin. Char ghi ne estas retenebla, ghi okazas. Per la observado de la kreajho, kun la donaco de la konscio, la homo evoluigis al klasika scienco.

Ghi povis ekkoni parton de klasik-eble objektivita universo, sed la pjejparto de la senfino restis kashita. Por plia ekkono, nia nekonata mondo devas resti malferma. En tiu malfermeco, la dialektike klasikaj konrauajh-rilatoj malhelpas la pluevoluon.

La etablajho ne havas intereson por pluevoluo, char la nekonato enhavas ankau kashitan riskon. Pro tio ili protektas, ankau perforte la kutimighintan kaj kiel jam en la pasinteco,ankau nuntempe ili provokas kontrauajhojn, ghis la milito.

Tamen, ke la milit-kontrauajha ludo, en nia estanteco, estighis ekzistenc-danghera. Unuflanke, la multflanka monddetrupotenco, la serioze klasikan militon, baras al ludo. Aliflanke chiam embuskighas totala neniigho, che tiu restinta klasika ludo.

Tion ludas nia europeca kulturo, ekde la antikvaj grekoj. Nur la tempoj shanghighis, kion ni devas nun necese ekkoni. Ekde la tragikaj herooj forlasis la scenejon kaj marshas ankau inter la popoloj, estighis la ludo, serioza batalo sur vivo kaj morto.

Diversaj enradikighintaj kontrauajhoj volas unu la alian pri la propra vero dialektike konvinki. Kutimoj, vivmanieroj, ideologioj, ktp., prezentighas per klasiksciencaj faktoj, por demonstri sian pravon. Sed bedaurinde nur kelkaj sciencistoj alvenis al la kompreno de la plenigho kaj superpasho la klasikon en la nuntempo.

Per tiu ekkono devas, la ghis nun chia klasika, vivmaniero, kulturo, scienco, ktp., trapensata, pri la „nova pensado“ kaj esti korigita. La situacio prezentighas nuntempe, en urghe danghera stato, kiam estas necesa efektive reagi. La naturo ne plu eltenas, la unuflanke ekspluatan regadon. Ghi postulas dialogikan mult-flankecon kaj pflegadan rilaton de la homo.

Al tiu ekono alvenis la spertoj, per observado tra novaj sciencaj malkovroj, kiuj portis pruvon, en la kvantuma mekaniko. La ghis nun forte kreditaj valoroj de la klasikaj leghoj, estis per eksperimentoj refutitaj. Restis nur kelkaj „eblecoj“, kiel montrighis la movighoj de neutronoj en la atomoj.

Nun, ni devas nian ghis nunajn absolutajn kredojn, adoptighi al la realo de relativeco. En la universo, ni ricevis nur kelkajn donacajn aliron, al la senfineco de la kreajho. Iun antausentan supozon jam havis la homo, ekde la konsciigh-kapableco. Sed ghi forgesis tion, en la klasikscienca fiero, en sia kredo al iam atingota „chion scio“. Sed kio reale neniam plenighis kaj neniam povis ekzisti.

Unue montrighis la limo de tiu „chion scio“ en la naturo. Sed tio estas iomete pli longdaura procezo, al kiu reagi tamen restas, ankorau iu tempo. Pli danghera estas, la kredo al „absoluta vero de la politik-sociaj leghoj“. Kiuj nuntempe urghas, eksplodi kaj neniigi, chiun postan eblecon, por plibonigo ech tiun malbonan staton.

La principo estas la sama, kaj en la naturo kaj en la socio.Tio estas la la ekkono de la „nova pensado“ ke, unu dependas de alio, t.e.la ekkono tra la sperto, ke la klasik-idealisme individualismo en la realeco ne funkcias, t.e. la ununura substanco (de atomo) nur en si mem ne ekzistas, ghi dependas ankau chiam de io alio, t.e. iu movighanta energio. Jam la antikvaj grekoj demandis pri la „demiurgo“, t.e. de la „movighanta kauzo“.

Kaj la homaj spertoj alvenis, tra la tempo, ke por nia ekzistado, gravas ankau la maniero de tiu unu de ali dependeco, kiu povas esti „dialektika kaj dialogika“. Nun ni spertis alveninte en la nuna historia situacio, ke tiel en la naturo, kiel ankau en la socio-politika sfero, la dialogikaj rilatoj estas necesaj, se ni volas home pluekzisti sur la tero.

Politike la unu polara povpotenco disfalis. Sur la fino de la dialektika konvinkproceso, restis shanco nur por dialogika kompromiso. Chiukaze tion estas tre malfacila akcepti por la povhavantoj, pro tio ili uzas ankorau la lastan eblecon de la dialektika konvinko, ankau proksime de abismo.

Preskau nekredeble, sed tamen vera, tio okazas ankau en la nuna Europa Unio. Tie kie la „nova pesado“ tra longa dialektika disvolvigho atingis racie sian finon. Kaj tamen, ke ni havas ankau faktan historian kovinkpruvon, en la finigho de la dua mondmilito. La nunaj shtatestroj ludas, kiel en delirio, unu la alian volonte venkante konvinki.

Bedaurinde ankorau nun, sufiche multaj ekstereuropaj shtatoj kaj popoloj volas tamen imiti komplete la europan sintenmanieron. Plej spektakle ekshajnas la dialektike kontrauajhaj revolucioj. Kiuj ekformis la konsciighon de popoloj al ekestintaj nacioj. Sekve, poste kontraustarigante unun kontrau la alia.

Por ekzemplo ekshajnas unukaze Afriko,kiel plej forte devigita tereno, kiu elghetis multaj popoloj el ilia, antaue naturproksima vivo. Formighante iujn hazardajn shtatojn, ene de la europanaj koloniigitaj limoj. Plej erariga efiko estis, apude la idealisma kredo, al iu ideala stato (oni povas diri; estas europ-esence imaga espero) kiu reale gvidis al malordo, milito kaj diktaturoj.

La sekvoj estas nuntempe sperteblaj. Milionoj de ekstereuropanoj sopiras atingi Europon, kie ili esperas trovi felichon kaj supersalti la miseron, forlasante sian originan hejmlandon. Nur post malonga tempo ili ekkonis, ke ili ne povas adoptighi al nova chirkauajho kaj ke, fone estis motivitaj nur de iu mensogo.

Diversaj aliaj mondpartoj estis ankau influitaj de la europeca vivmaniero.Sur la amerika kontinento, vorpushis preskau komplete la europeca, la kulturon kaj vivmanieron de la origina loghantaro kaj surmetis kolonialisme la propran. La jarmiloj evoluinta europa kulturo,scienco, religio, ktp. estis komplete translokighita al Ameriko. Parte ankau pluevoluita, fakte ghis la atingo de la fino de dialektiko.

En Azio estis la situacio tute alia. Estas were ke, la europanoj ankau tiujn terenon ne lasis en si mem trankvilighi. Sed la tie trovighintaj popoloj, kun iliaj profundaj kulturhistoriaj tradicioj, restis imunaj, precipe al spirit-kulturaj influoj de Europanoj.

Tio kion ili aplrenis kaj ankau mem utiligis pluevoluante, estas la objektiva parto de la realeco. Tiu parto kiun ili en la historio sufiche neglektigis, favore al la anima parto. Kiu estis en la grekdevena europeca maniero, inverse favore al objektiveco neglektita. Tiu estighis novtempe, por la nova europeca pensado, en la korpo-animo-problemo konscia.

Ke la azia pensmaniero en la proksimeco de la anim-spirito ne perdis sian inteligentecon al la tuteco, estas nuntempe spertebla, kiel rapide la azianoj enportas la objektiv-sciencan scion, nuntempe konstruante la plej konsiderindajn teknikajn ajhojn.

Sed plej gravas, kio en Azio restis protektita, estas la spiritsienca aliro al universo. Tra diversaj religiaj praktikoj, kie la korpo ne estas neglektita, sed enuzata en la atingo la tutecon de la homo. La plej konata estas Jogo,per kio oni sin antaupreparas al meditado.

Al iu spirita farto kie forlasante la pensadon en absoluta trankvileco la ekzercanto havas la eblecon kontaktighi kun super realaj fenomenoj. En antauaj tempoj, oni povis nur kredi tiujn personojn, kiuj informis pri tielaj siaj spertoj. Nuntempe atingis ankau la scienco, en la kvantuma fiziko la staton, kie estas per eksperimentoj pruvebla la ekzisto de tiuj informoj en la universo.

Estas nuntempe favore interesa, kiam la du mondkonceptoj, de asia kaj europeca, en „unu mondo“ renkontighas. Jhus tie, kie spite de diferencoj montrighis la komunajhoj. Unuflanke la la agresive europeca sinteno, volonte konkeri kaj reordigi la mondon. Sur la alia flanko, en si mem enshlosita meditativa tendenco de asianoj, libervole malantau sin defendi, ech kun konstruitaj muroj.

En la komunajhoj montrighas necesa kuneco, kiu sin nuntempe anoncighas. La agresiva mondrilato de europanoj atingis, en si mem la finon. Nun montrighis la vero de tiu sinteno, kun kiu la eurpana etiko, tra pli ol dumil jara historio, povis misgvidi la ceteran mondon. Paralele che konkeroj, ili menzoge eluzis la kristanan mision.

Ghis en la nuntempo, kiam ekshajnis la vero kaj menzogo de tiu hipokritado, en kiu jam chiam estis kashita la esto de la vivo: La senperforteco en amo. Kiuj troveblas, tiel en europaj, kiel ankau en aziaj, historie sanktaj skriboj.

Estas interese kiel povis esti prisilentita, tiu dialogika unu-de-ali-dependeco, ghis la nuntempo, kiam mondvaste nun faktece, montrighis la fino de la dialektikaj kontrauajhoj. Antaue estis kashitaj la komunajhoj pro geografia distanco kaj poste ghis la proksima estanteco, pro ekonomiaj interesoj.

Nekredeble, sed tamen vera, por homa evoluo, kio nun okazas en Europa Unio. La shtatestro de iama, historie kuna shtato, kiel plej potenca persono ekkonis jhusta tempe, la politik-kaj-ekzistad- signifon de la „nova pensado“. Kiam li shanghis la politikan situacion en la mondo. Nur en la bonkredo al aliuloj, sen iu kontrakto, li lasis la limojn inter orient-kaj-okcident-europo levi. En la espero al dialogika kunlaboro inter la antauaj kontrauantoj.

Sed baldau montrighis la kontraustaro de kelkaj alie interesitaj potenculoj kaj komencis la subfosigo de la paca kunlaboro. La profesiaj informadmedioj pagante de povhavantoj, disvastigis ankau neverajn informojn por misgvidi la publikan opinion. Sed kio nur parte sukcesis en la ankorau funkcianta demokratio kaj pluraleco de la monda informadebleco.

Okulfrapa estas la diferenco, al opinioj de multlingve internacie informitaj intelektuloj, rilate al povhavantaj shtatestroj en la Europa Unio. Ankau estas interesa, ke ne kongruas kun la demokratio la opinioj, (kiel en lastaj enketoj montrighis), de popoloj kun iliaj balotitaj reprezentantoj. Chu de tio estas sekvebla, ilia nesuficha instruiteco en la internacia politiko kaj ilia malkapableco al tiu laboro?

En tiu pozicio decidi, inter paco kaj milito, estas dezirenda koni scie, la internaciajn rilatojn kaj chi foje, ankau la Orienteuropan historion, antaue iliaj aldonoj povus esti serioze pritraktitaj. En tiu batalo, ne sufichas nur iun parton kontrau la alia subteni, finance kaj ankau per armiloj. Juste nun, ankau morale ne, se oni subtenas la masakrojn de du historie fratecaj, el samaj radikoj ekestintan kulturon, de slavaj popoloj. Kun kiuj la okcident europanoj nur malmultajn rilatojn havis kaj scias.

Ankorau pli freneza estas tiu situacio, se oni pripensas, ke chi tie estas subtenita la masakro de du ortodoks-kristana popolo.Kiuj el Konstantinopolo, tra Kievo, ghis Moskvo portis, la senperfortan kristanan kulturon. Per kiu ili volis superpashi la barbarismon. Kio povis tie okazi, ke post la ekkono la „novan pensadon“, ghuste sur tiu teritorio, tiel refalis denove en barbarismo?

Intertempe la scienco ekkonis, ke tra longa tempo ekestinta substanco, nomite „geno“ akumulighis longdauraj karakteroj. Nun, la tempo de la homa evoluo (kune kun la kruelaj bestoj) barbare dauris sufiche longe, ke tiu karktero ankau, ech racie enradikighis. Sed sian raciecon la homo evoluinte ricevis tamen pli poste, por regi kaj ordigi sian naturon (ne por vorgesi!).

Diversaj religioj montras, ke la homo ekde sia konscia rilato al chirkauajho, serchas al iu super ghi staranta povo, de kiu ili atendas gardon, energion kaj amon. Kelkaj de schi/li, ankau informis al aliaj, pri siaj spertoj, ke ni superpashu nian kruelan naturon kaj provu ghin regi, se ni volas pluekzisti sur tiu, mirakle bela planedo tero, kion ni de ie, de iu, donacante ricevis.

La esence racia problemo de nuntempo restis, la nedistingo, de dialektiko de dialogiko. De tiu sekvas la nekompreno de la evoluo de la historio. Char ech, che sciencaj serchadoj, estis la paco kun la milito intermiksita, ke post la milito sekvos la paco.

La dialektiko admonas al aktiva esploro, sed malkapablas protekti la atingajhojn, char mankas la konsiderado, t.e.la dialogika pripensado. Pro tio en la malantaueco de chiu konservenda valoro, devas agi la dialogiko, t.e. antau chiu milito necese staras politika solvo de sincera diplomatio.

Se la homo entute atingus tion situacion. Char nuntempe ni atingis la staton, kiu ghis nun neniam en la historio estighis, ke ni staras antau la ebleco de totala neniigho, de la homaro post iu milito. Nun ni stars antau la elekto, chu ni volas dialektik- konvinke gajni unu-kontrau-alia, au ni volas dialogike paroli unu-kun-alia?



Mi dankas por Via atento