Laŭ iuj, Esperanto regresas en disvastiĝo pro manko de diskonigo (reklamo)

/" Unue, vi ne diras, ke dum multaj jardekoj, en kvazaŭ ĉiuj evoluitaj landoj, oni instruis kaj ankoraŭ instruas la anglan lingvon en plimulto da lernejoj ."/
---
Kara Onagrino, kion ekzakte vi intencas elstarigi per tio?
Niaj gejunuloj (ĉiujare minimume po 3 000) ellernas Esperanton propravole (por eviti la anglan), tamen Esperanto ne pruviĝis esti sufiĉe alloga por ekŝati kaj plue uzi ĝin. Esperanto allogis nek tiujn, kiuj jam ellernis ĝin, nek tiujn, kiuj nur aŭdis (informiĝis) pri ĝi. Oni ne emas uzi lingvon, kiun ne regas bone. Penado dum lingvouzo forprenas plezuron komuniki tiulingve.
Esperanto (kiel lingvo, ne kiel movado) allogas nek tiujn, kiuj volonte iĝis Esperantistoj (nur fragmento el Esperantistaro parolas la planlingvon).
Do, reklamo kaj propra spertiĝo en lingvoscipovo montriĝis esti neefikaj pro certa prisilentata kialo…
La anglan lingvon eblas ellerni suviĉe bone ĝis certa malalta nivelo, kaj per malmulta vortostoko. Tio validas ankaŭ por la franca, germana, kaj preskaŭ ĉiuj aliaj lingvoj.
Mi ŝokiĝis triafoje tiam, kiam mi spertis Esperantistojn paroladi pli komprene (eĉ se gramatike ne sufiĉe korekte) pere de la angla lingvo, ol pere de Esperanto kiun ili lernas foje jam eĉ de pli, ol dudek jaroj!


/"Fine, mi tute ne certas ĉu esperanto regresas aŭ progresas... "/
---
Nu, estas tre simple demonstri tion: sufiĉas fari komparon inter la averaĝaj aĝoj de Esperanto komunumanoj de antaŭ 50 jaroj, kaj de tiuj nunaj.

Alia, iom pli klera maniero pritaksi tiun tendencon estas kontroli la averaĝan aĝon de la verkistoj. Iam en la movado troviĝis talentaj verkistoj, kies averaĝa aĝo estis malpli, ol 40 jara. Nun vi trovos talentajn verkistojn, kies averaĝa aĝo estas pli, ol 60 jara. Vi ja scias, sen verkistoj lingvo perdiĝas…
Multaj Esperantaj komunumoj jam malaperis pro tio, ĉar ties lingvoscipovantaj membroj altaĝe formortis.

En Pécs antaŭ 40 jaroj ekzistis ses Esperantaj asocioj, kun po 15-30 anoj, nun ekzistas unu rondo, en kiu mi estas la plej juna membro (nun 52 jara) kiu kapablas paroli la planlingvon. Nia nuna rondo havas nur kvin pli-malpli aktivajn, parolkapablajn membrojn (krom mi, la aliaj estas averaĝe 76 jaraĝaj…)
Simile, eblas kompari la nombron de t.n. denaskaj infanoj de antaŭ ekz. 20 jaroj, al tiu nuna.


/" Esperanto ŝajnas eksmoda kaj la angla estontpromesa, do ili "preferas" la prestiĝan anglan, kaj eĉ ne deziras scii, ĉu ĝi estas logika solvo aŭ ne."/
---
Vi pravas, mi konsentas pri la laŭmodeco de la angla. Se Esperanto estus vere, ne nur laŭpropagande facile ellernebla planlingvo, tiukaze oni certe ekŝatus ĝin, kaj plezure uzus ĝin por altnivela komunikado, por kio la angla ne taŭgas por neangloj, ĉar tianivela komunikado postulas multe pli bonan lingvoscipovon. Oni uzus la anglan ĉefe nur por orientiĝi, por informiĝi, peti helpon eksterlande, sed uzus Planlingvon por pridiskuti pli komplikajn, pretendemajn aferojn.

Esperanto povus esti multe pli facile ellernebla planlingvo eĉ sen fari lingvajn "plibonigojn" je kio la plimulto el la maljunaj lingvouzantoj tuj ricevus koratakon. Mi nur pretere mencias, ke ekz. Ido funkcias bonege magraŭ tio, ke ĝia gramatiko ne estas enbetonita.

Por fari el Esparanto signife pli facile ellerneblan kaj vere allogan planlingvon, necesas fari fine tion, kion Zamenhof ne faris: kompili profesian gramatikon per konkretaj, raciaj reguloj, forlasante tiujn regulojn el la "interpretita gramatiko", kiuj nur "legalizis" la erarojn, nekonvenaĵojn el Fundamento kaj tradukoj, plue, necesas forigi la hereditajn salamandraĵojn, esceptojn, kiuj malfaciligas ellerni la planlingvon. En tiu kazo, libroj pri gramatiko, kiel PAG aŭ PMEG iĝus dekoble malpli dikaj, malgraŭ tio, ke la nombro de reguloj ne plu estos nur 16, sed eble ĉ. 50.
La nuna plorinda difiniteco de la gramatiko kaŭzas tion, ke eĉ por multaj eminentuloj, verkistoj, instruistoj, eĉ 40 jaroj ne sufiĉis por elelrni senerare Esperanton.


/" Estas "io" en mi, kiu tute ne akceptas NE uzi la lingvon pli efika, kiam mi estas kun aliaj homoj."/
---
Sed oni ne tial devas praktiki la planlingvon dum kunvenoj, ĉar estas Esperantistoj, sed nur por tio, ke *ne forgesu* la planlingvon.
Por "ne forgesi" vian patrinlingvon, vi havas eblon "praktiki" ĝin ankaŭ aliloke (hejme, en publikaj lokoj, en laborejo, ktp).

Sed la planlingvon vi ne povas praktiki kun iu ajn, sed nur kun tiuj, kiuj same scipovas ĝin pli-malpli.
Mi kutimas foje legi beletron kaj paroli ankaŭ rumanlingve, por ne forgesi ĝin. Simile, mi foje legas ankaŭ anglan beletron por prizorgi ankaŭ tiun lingvoscipovon.
Se oni ne prizorgas lingvoscipovon, tiukaze la respektiva lingvo ne plu helpos por komuniki kun alilandanoj.


/"Mi forgesis diri ke mi tute ne konsentas kun iuj movadanoj kiuj (laŭ vi) akuzas plimulton pri pigremo."/
---
Nu, min fakte tio ĝenas, ke la plimulto el Esperantistaro fanfaronas, ke Esperanto estas facile ellernebla planlingvo, dume la fanfaronantoj mem ne kapablis ĝin ellerni: ĉu pro pigreco? – se ne pro pigreco, tiukaze pro tio, ĉar Esperanto en ĝia nuna stato (ne havante profesie difinitan gramatikon) ne estas facile ellernebla planlingvo.

Ĉu eblas tio, ke la plimulto el Esperantistaro ne disponas pri "lingva preteco"? – Ĉiu mense ne malsana homo kapablis ellerni sian patrinlingvon. Laŭ prestiĝaj pedagogoj ne eblas paroli pri lingva-malpreteco.
Do, povas kulpi: 1.) nebona persona sinteno je lingvolernado, 2.) nekonvena difiniteco pri gramatiko, 3.) nekonvenaj instruiloj, 4.) ĝenerala malfacileco de la planlingvo.
Mi voĉdonas je la dua punkto, kies konsekvenco efikas ankaŭ al la tria punkto.

Ĝis nun la lingvistaj posteŭloj de Zamenhof ne kuraĝis kompili klarajn, raciajn regulojn por gramatikaĵoj, ĉar eĉ ili mem ne estis firmaj pri tiu "gramatiko", kiun eblas nur diveni/ interpreti el Ekzercaro kaj la tradukoj. Tiuj 16 reguloj estas evidente ridinde malmultaj.

La plej grava problemo estas tio, ke Ekzercaro kaj la tradukoj enhavas erarojn, kontraŭdirojn, salamandraĵojn, nekonvene elektitajn verbojn por certaj frazoj. Eĉ Fundamenta Gramatiko enhavas evidentan eraron. PAG kaj PMEG transprenis senpripense ĉiujn misaĵojn el Fundamento.
El nekonsekvenca lingvaĵo ne eblas konstrui klarajn gramatikajn regulojn, escepte se oni ekuzas la propran racion. Sed tio postulas forlasi la misaĵojn el modelfrazoj.
Tio estas simila situacio al tia matematika afero, kiam iuj asertas ke: "2 + 2 = 4, sed tamen foje ĝi povas esti ankaŭ 5"...
Per tia neracia konsiderado ne eblas klarigi aferojn. Tia maniero difini gramatikon povas esti akceptata nur kaze de etnaj lingvoj, ĉar neniu starigas postulojn pri skemeco, racieco, reguleco, kaze neregulaj etnaj lingvoj.
Ne eblas efike klarigi gramatikaĵon per longegaj, torditaj frazoj, plenaj per "garnaĵoj", prenitaj el iuj tradukaĵoj, skribaĵoj de Zamenhof. Por instrui gramatikaĵojn necesas *krei* instrucele taŭgajn frazojn! La ĝisnunaj gravaj verkistoj de lernolibroj ne havis kuraĝon krei proprajn instrucelajn modelfrazojn, pro manko de memfida lingvoscipovo.
Estas klare, ke sanmensa homo ne inklinas ellerni pluan neregulan lingvon: sufiĉas la angla.
Mi jam demonstris tion, ke Esperanto ne tial restas ignorite, ĉar publiko ne scias pri ĝi, sed ĉar ĝi en la nuna formo ne estas alloga.
Oni povas esti allogataj fare de iu planlingvo nur tiukaze, se ĝin eblas multoble pli rapide ellerni (tiel, ke oni povu uzi ĝin firme/memfide!), ol ajnan etnolingvon. Tio eblas se ĝia gramatiko estas racie kompilita, unusenca, klara, sena de neargumenteblaj neregulaĵoj, se la gramatiko havas klarajn regulojn rilate al frazoelementoj, vortordo, ktp. T.e. ĉar oni ŝatas uzi nur tiun lingvon, kiun povas regi bone. Cetere, ankaŭ la anglan lingvon eblas ellerni ĝis certa nivelo rapide... sed fuŝe!

La determina problemo estas tio, ke vane iuj kreas la mankantajn regulojn laŭ racieco, se inflŭhavaj gravuloj kontraŭstaras al tiu kunordigado. Vane mi klarigas kiel eble plej racie, ke por kompili unusencajn frazojn, certajn vortojn *ne eblas* uzi vicorde dise-mise, se gravuloj ĉiam citas frazojn de Zamenhof, en kiuj la Majstro uzis ilin dise-mise. Tiel ne eblas forigi la problemojn...
Mi estas nek la unua, nek la lasta kiu koleretas pro tiaj problemoj. Mi citos el lernolibro verkita de Heinrich Seppik:

"La netuŝebleco de la Fundamento signifas kompreneble tion, ke neniu rajtas en ĝi mem fari ian korekton au plibonigon, sed ĝi devas por ĉiam resti senŝanĝa kiel aŭtentika dokumento. Sed tiu netuŝebleco tute ne signifas, ke ĉiu esperantisto devas laŭlitere imiti eĉ la erarojn de la Fundamento kaj ke oni ne rajtas uzi vorton au formon, kiu ne troviĝas en ĝi. "

Konklude, oni povas verki kroman, paralelan gramatikon, kiu ne enhavu erarojn, kontraŭdirojn, salamandraĵojn kaj aliajn misaĵojn.
La originala Ekzercaro kaj la tradukoj povas resti kiel dokumentoj/relikvoj por lingvo-esploristoj, historiistoj.

Mi povas imagi ankaŭ alian solvon:
Decidpovaj gravuloj "marku" tiujn verkistojn, tradukistojn, kies lingvaĵo estas sena de Fundamentaj misaĵoj, kaj estonte oni kreŭ novan gramatikon laŭ tiuj klarlingvaĵaj verkaĵoj. Ekzempe, mi pretas deklari tiun lingvaĵon fare de la redaktoroj de la portalo "edukado.net", kiel unu el la konvenaj normo-donaj lingvaĵoj.

Sed estas malfacile bataladi kontraŭ ŝtoniĝintaj cerboj...
Kiam la lastaj lingvouzantoj konsciiĝos, ke la insistado konservi la misaĵojn de Esperanto kondukis ilin alen sakostrato, jam estos tro malfrue.

Ĉu vi opinias tiel, ke ekzistas pli efika maniero informiĝi pri Esperanto, ol konkrete ellerni ĝin je sukcesa lingvoekzameno?

Popoldire: "Apetito venas dum manĝado."
Ĉu ellerni Esperanton (eĉ se nur por akiri diplomon) ne signifas ankaŭ "gustumi" ĝin?
Se el tiuj, kiuj jam "gustumis" ĝin, nur malpli, ol 2% ekŝatis ĝin, ĉu tio ne signifas mankon de allogeco?

Tiuj gejunuloj, kiuj ellernas Esperanton por akiri lingvoatestilon, konsistas el sama "sortimento", el kiu konsistas ankaŭ tiuj gejunuloj, kiuj ne ellernas E-on por ekhavi diplomon.

Ĉu vi vere opinias tiel, ke tiuj homoj, kiuj eĉ ne gustumis Esperanton povas esti pli facile "kaptitaj" per reklamo, propagando, ol tiuj, kiuj jam eĉ ellernis Esperanton?