Memortago kontraŭ la mortopuno en Eŭropo

La »Eŭropa tago kontraŭ la mortopuno"estas ankoraŭ tre nova memortago. La Eŭropa Parlamento konfirmis ĝin nur en la jaro 2007. Ĉiujare ĝi okazas je la 10-a de oktobro. La memortago estas pledo por la mondvasta forigo de la mortopuno. Nerigistaraj organizoj deklaris tiun tagon jam en la jaro 2003, same por la 10-a de oktobro. Pli ol du trionoj de la ŝtatoj de l' mondo jam forigis la mortopunon per leĝo aŭ en la praktiko.

 La mortopuno

Pli ol du trionoj de ĉiuj ŝtatoj de la mondo malpermesis per leĝo la mortopunon. Mortkondamnoj plu verdiktataj estas en la plej multaj federaciaj ŝtatoj de Usono, en Bela Rusio kiel en diversaj ŝtatoj de Afriko kaj Azio (ekz. en Ĉinio Irano kaj Pakistano).

Mortopuno, jen la plej severa krimpuno. Ĝia pravigitco kaj utileco ĝis la mezo de la 18-a jarcento ĝenerale ne estis pridubata. La kriminala kodo Carolina (1532) antaŭvidis la mortopunon, kiu ofte fariĝis eĉ pli terura per kruela kaj parte publika ekzekuto ĉe la plej multaj gravaj krimoj. En la 17-a kaj 18-a jarcento ĝi estis iom post iom anstataŭata per pli kaj pli kutimaj prizonpunoj.

La batalo kontraŭ la mortopuno komenciĝis kun la klerigo sub la teoria gvido de C. Beccaria. Ĝi koncernas kaj la demandon pri la morala rajto de la ŝtato postuli la vivon de homo por la komuna bonfarto, kaj la demandon, ĉu necesas por la protekto kontraŭ plej gravaj krimoj la mortopuno kaj ĉu ĝi estas la ĝusta rimedo. En la Germana Regno la mortpuno estas aldonita en la kriminalan kodon en la jaro 1871. Sed ĝia uzado estis limigita al la krimo murdo.

La nombro de la mortkondamnoj ekde la jaro 1933, antaŭ ĉio en la Dua Mondmilito, forte pliiĝis. Ankaŭ en la procesoj pri milkitkrimuloj postmilite ĝi estis parte uzata. En la Federacia Respubliko Germanio la mortopuno estis forigita en la jaro 1949 pere de la artikolo 102 G, en Berlino okcidenta per leĝo je la 8-a de januaro en 1951. En la Germana Respubliko Germanio (DDR) ĝi estis laŭleĝa ĝis la jaro 1987. La plej multaj ŝtatoj de Eŭropo kaj de Centra Afriko tiel, kiel de Meza - kaj Suda Ameriko intertempe forigis la mortopunon. En Aŭstrio tio okazis en la jaro 1968, en Svisio en 1937, sed en la tiea armea jurisdikcio nur en la jaro 1992.

Kontraŭ la mortpuno engaĝiĝas multaj homoj kaj pluraj organizoj, ekzemple Amnestio Internacia.


https://popularscienco.blogspot.com/