Goeto el la jaro 1820

Pri eraroj

Tre ofte en la kuro de la vivo, meze de la plej granda sekureco dum ŝanĝado ni rimarkas per unu fojo, ke ni estas kaptitaj en eraro, ke ni lasas entuziasmigi nin por personoj, por objektoj, ke ni revis pri rilato al ili, kio tuj perdiĝas el la vekiĝintaj okuloj; kaj tamen ni ne povas forŝiri nin de tio, potenco tenas nin firmaj, kiu ŝajnas nekomprenebla al ni. Sed kelkfoje ni atingas la plenan konscion kaj komprenas, ke eraro same tiel bone kiel io vera povas movi kaj peli nin al agado. Sed ĉar ĉie la ago estas decida, tial el aga eraro povas ekesti bonega, ĉar la efiko de ĉiu faritaĵo etendiĝas en la eternecon. Tiel la kreado estas kompreneble ĉiam la plej bona, sed ankaŭ la detruado ne estas sen feliĉa sekvo.

Sed la plej mirinda eraro estas tiu, kiu rilatas al ni mem kaj niajn fortojn, ke ni dediĉas al inda negoco, al honorinda entrepreno, kiu estas tro por ni, ke ni strebas al celo, kion ni povas atingi neniam. La sisifa turmento tantala ĉiu sentas nur tiom pli amare, ju pli honeste li celis ion. Kaj tamen tre ofte, se ni vidas nin de la intencita disigitaj por ĉiam, ni jam sur nia vojo trovis ion alian dezirindan, io, kio laŭas al ni, per kio ni devus kontentiĝi, por kio ni propre estas naskitaj.



Goethe 1820

Über Irrtümer

Gar oft im Laufe des Lebens, mitten in der größten Sicherheit des Wandels bemerken wir auf einmal, dass wir in einem Irrtum befangen sind, dass wir uns für Personen, für Gegenstände einnehmen ließen, ein Verhältnis zu ihnen erträumten, das dem erwachten Auge zugleich verschwindet; und doch können wir uns nicht losreißen, eine Macht hält uns fest, die uns unbegreiflich scheint. Manchmal jedoch kommen wir zum völligen Bewußtsein und begreifen, dass ein Irrtum so gut als ein Wahres zur Tätigkeit bewegen und antreiben kann. Weil nun die Tat überall entscheidend ist, so kann aus einem tätigen Irrtum etwas Treffliches entstehen, weil die Wirkung jedes Getanen ins Unendliche reicht. So ist das Hervorbringen freilich immer das Beste, aber auch das Zerstören ist nicht ohne glückliche Folge.

Der wunderbarste Irrtum aber ist derjenige, der sich auf uns selbst und unsere Kräfte bezieht, dass wir uns einem würdigen Geschäft, einem ehrsamen Unternehmen widmen, dem wir nicht gewachsen sind, dass wir nach einem Ziel streben, das wir nie errreichen können. Die daraus entspringende tantalisch-sisyphische Qual empfindet jeder nur um desto bitterer, je redlicher er es meinte. Und doch sehr oft, wenn wir uns von dem Beabsichtigten für ewig getrennt sehen, haben wir schon auf unserm Wege irgendein anderes Wünschenswerte gefunden, etwas uns Gemäßes, mit dem uns zu begnügen wir eigentlich geboren sind.