Kleruloj en la antiktempo ĉiuj lernis de siaj majstroj. Majstro estas tiu, kiu predikas la vojon, instruas metodojn, kaj klarigas dubojn. Neniu naskiĝas ĉioscia kaj neniu estas senduba. Se oni ne emas demandi por klarigi, lia dubo neniam solviĝos.

古之學者必有師。師者，所以傳道、受業、解惑也。人非生而知之者，孰能無惑？惑而不從師，其為惑也，終不解矣。

Tiun, kiu naskiĝis kaj lernis la vojon antaŭ ol mi, certe mi povas sekvi kaj de li lerni. Eĉ tiun, kiu kvankam naskiĝis post mi sed lernis la vojon antaŭ ol mi, mi povas sekvi kaj de li lerni. Ĉar mi lernas de la majstro nenion krom la vojo. Kial, do, mi bezonas scii ĉu la majstro estas pli aŭ malpli aĝa ol mi? Alivorte, ĉiu homo kun scio de la vojo povas esti mia majstro, kia ajn sia socirango aŭ aĝo.

生乎吾前，其聞道也，固先乎吾，吾從而師之。生乎吾後，其聞道也，亦先乎吾，吾從而師之。吾師道也，夫庸知其年之先後生於吾乎？是故無貴，無賤，無長，無少，道之所存，師之所存也。

Ho ve! Dum longtempe jam ne daŭras la principo, ke oni lernu la vojon de majstro. Sekve estas malfacile por homoj senigi siajn dubojn. Saĝuloj de la antiktempo, superante ol la ordinaruloj, ankaŭ lernis de siaj majstroj; tamen hodiaŭaj ordinaruloj, tiome malsuperaj ol la saĝuloj, honatas lerni de majstroj. Tiamaniere, saĝuloj saĝiĝas plu, kaj malsaĝuloj malsaĝiĝas plu. Ĉu tio ne estas la kaŭzo, kiu igas saĝulojn saĝaj kaj malsaguloj malsaĝaj?

嗟乎！師道之不傳也久矣！欲人之無惑也難矣！古之聖人，其出人也遠矣，猶且從師而問焉。今之眾人，其下聖人也亦遠矣，而恥學於師。是故聖益聖，愚益愚，聖人之所以為聖，愚人之所以為愚，其皆出於此乎？

Amante siajn geknabojn, nuntempe oni elektas instruiston instrui ilin, sed strange oni mem hantas lerni de majstro. La instruisto de la geknaboj nur instruas metodojn tralegi librojn, sed nek predikas la vojon nek klarigas dubojn. Oni emas demandi instruiston pri legometodoj sed malemas demandi majstron pri duboj. Tiel, li lernas nur la malgravajojn sed preter lasas la verajn gravaĵojn. Mi ne komprensas lian pensmarieron.

愛其子，擇師而教之，於其身也，則恥師焉，惑矣！彼童子之師，授之書而習其句讀者，非吾所謂傳其道、解其惑者也。句讀之不知，惑之不解，或師焉，或不焉，小學而大遺，吾未見其明也。

Sorĉistoj, kuracistoj, muzikistoj, kaj metiistoj lernas en sia repektiva fako unu la alian sen sentante honta. Sed en la rondo de intelektuloj, oni amasiĝas kaj mokas tiun, kiu priparolas pri la afero de majstro aŭ disĉiplo. Se vi demandas pri la kialo, oni respondas: "Iliaj aĝoj ne tre diferencas, do, iliaj atingoj en la vojo similas." Tio estas, ke oni konsideras lerni de malsuperulo honte kaj lerni de superulo flate. Ho ve! Kompreneble, nuntempe oni ne plu lernas de majstro. Intelektuloj ĉiam pripensas pri sorĉistoj, kuracistoj, muzikistoj, kaj metiistoj kiel neniuloj, sed unu ilia pensmaniero pri lernado eĉ malsuperas ol tio de na niniuloj. Ĉu ne estas strange?

巫、醫、樂師，百工之人，不恥相師；士大夫之族，曰師、曰弟子云者，則群聚而笑之。問之，則曰：「彼與彼年相若也，道相似也。」位卑則足羞，官盛則近諛。嗚呼！師道之不復可知矣。巫、醫、樂師、百工之人，君子不齒，今其智乃反不能及，其可怪也歟！

Saĝulo lernas ne nur de sola majstro. Ekzemple, Konfuceo lernis de Tan Zi, Chang Hong, Shi Xiang, kaj Lao Dan. Inter ili, Tan Zi ne estas tiel kapabla kiel Konfuceo. "Almenaŭ unu el la triopo promenanta povas esti mia majstro," diris Konfuceo. Tiamaniere, nenecesas, ke la disĉiplo estu pli malsupera ol sia majstro kaj la majstro pli kapabla ol sia disĉiplo. Signifas nur, ke la majstro antaŭe gajnis a vojon kaj posedas spertiĝon en sia fako.

聖人無常師，孔子師郯子、萇弘、師襄、老聃。郯子之徒，其賢不及孔子。孔子曰：「三人行，必有我師。」是故弟子不必不如師，師不必賢於弟子，聞道有先後，術業有專攻，如是而已。

Sinjoro Li Zipan, 17 jara, ŝatas antikvan literaturon kaj jam tralegis la Ses Klasikaĵojn kaj iliajn priskribaĵojn. Anatataŭ ĉasante la modon nuntempan, li lernas de mi. Min treege plaĉas liajn klasikaj pensmaniero kaj laborstilo. Por li mi verkis tiun ĉi eseon pri majstroj.

李氏子蟠，年十七，好古文，六藝經傳，皆通習之。不拘於時，學於余，余嘉其能行古道，作師說以貽之。

Esperantigita de Manlajo 1990-09-28, reviziita 2011-09-16